Report details wrongful conviction of Detroit man jailed for 9 years

• Eric Anderson werd ten onrechte veroordeeld voor een gewapende overval en bracht bijna negen jaar in de gevangenis door voordat hij werd vrijgesproken.
• In een rapport werden veertig systemische fouten geïdentificeerd die tot zijn veroordeling leidden, waaronder het onvermogen om zijn alibi te onderzoeken.
• Belangrijk bewijsmateriaal, waaronder een video die zijn alibi ondersteunde, werd tijdens zijn proces nooit aan de jury getoond.
• Het beoordelingsteam deed 25 aanbevelingen om de eerlijkheid van het strafrechtsysteem van Wayne County te verbeteren.

Noot van de redactie: dit verhaal is bijgewerkt met nieuwe particulars.

Voordat Eric Anderson voor de rechter moest verschijnen wegens een gewapende overval en uiteindelijk jarenlang veroordeeld en gevangengezet werd, maakte een rechter in Wayne County hem belachelijk omdat hij geen pleidooiovereenkomst had aangenomen, en zei tegen hem: ‘Ben je stom, of zo?’

Wat hij ook was, hij was onschuldig.

Vijftien jaar later zouden de woorden van de rechter verschijnen in een eerste rapport in zijn soort, waarin talloze fouten werden beschreven die leidden tot de onterechte veroordeling van Anderson, die in 2019 werd vrijgelaten nadat hij bijna negen jaar achter de tralies had gezeten voor een misdaad die hij niet had begaan. Twee anderen zouden de gewapende overvallen bekennen, wat aanleiding gaf tot een nieuw onderzoek en uiteindelijk de vrijspraak van Anderson.

“De onterechte veroordeling van Anderson had niet kunnen plaatsvinden zonder dat zich op elk niveau van zijn zaak systemische fouten voordeden”, aldus het 54 pagina’s tellende rapport, dat maandag 17 November werd vrijgegeven door het Wayne County Sentinel Occasion Overview Crew, een samenwerkingsverband van aanklagers, politie van Detroit, rechters, openbare verdedigers en het Cooley Legislation Faculty Innocence Venture.

Misschien wel de meest opvallende en erkende fout was dat de politie Anderson’s alibi niet goed onderzocht: hij vertelde de politie dat hij op een Coney Island was neergeschoten ten tijde van de gewapende overval, hoewel de bewakingsvideo van de schietpartij in dat restaurant nooit aan de jury werd getoond en de politie zijn alibi niet grondig onderzocht.

Eric Anderson zei dat hij het op prijs stelt dat zijn zaak wordt gebruikt “als maatstaf voor wat niet te doen” om anderen te helpen hetzelfde lot te vermijden.

“Wat mij is overkomen had nooit mogen gebeuren”, vertelde Anderson aan een Free Press-verslaggever nadat de herziening van zijn zaak maandag was vrijgegeven. ‘Al het bewijsmateriaal ondersteunde mijn alibi.’

Zelfs politiechef van Detroit, Todd Bettison, erkende maandag dat Anderson ‘het perfecte alibi’ had.

Toch ventileerde Anderson: “Op elk niveau raakte ik steeds dieper in het strafrechtsysteem … En uiteindelijk werd ik ten onrechte veroordeeld.”

Anderson’s zaak werd beoordeeld op verzoek van Wayne County aanklager Kym Worthy, die hielp een staff samen te brengen om de zaak te onderzoeken en uit te zoeken welke fouten er waren gemaakt om ervoor te zorgen dat ze niet meer gebeuren. Haar kantoor zei dat dit de allereerste dergelijke beoordeling is die in Michigan is uitgevoerd om factoren te identificeren die tot een onnauwkeurige veroordeling hebben geleid. Het rapport biedt ook 25 systeembrede aanbevelingen om de eerlijkheid en nauwkeurigheid van het strafrechtsysteem van Wayne County te versterken.

’40 verschillende factoren hebben bijgedragen aan de onrechtmatige veroordeling van de heer Anderson’

Volgens het rapport identificeerden de auteurs “veertig verschillende factoren die hebben bijgedragen aan de onterechte veroordeling van de heer Anderson en zijn onrechtmatige opsluiting gedurende negen jaar.” Onder de genoemde factoren:

• Anderson werd gearresteerd en veroordeeld op foundation van de ooggetuigenverslagen van één persoon zonder enig ondersteunend fysiek bewijs. Die getuige was een van de slachtoffers van de overval die zei dat hij Anderson uit de buurt kende en hem identificeerde als zijn aanvaller, hoewel hij die nacht niet kon zien wie de overvallers waren omdat ze gemaskerd waren en het donker was.
• Anderson’s alibi was niet goed onderzocht. Hij werd gearresteerd op foundation van de woorden van een vrouw die die avond niet ter plaatse was, maar aan een van de slachtoffers vertelde dat Anderson erom bekend stond dat ze dat soort dingen deed. Het slachtoffer baseerde zich bij het vingeren ook op een Fb-foto van Anderson.

• Een video die Anderson’s alibi ondersteunde, werd nooit aan de jury getoond en ook niet naar behoren onderzocht door de politie. Na zijn arrestatie vertelde Anderson aan de politie dat hij zelf op hetzelfde second als de gewapende overval op een Coney Island was neergeschoten en daarom de gewapende overval niet had kunnen plegen. Anderson zei dat hij stopte om het rest room in het restaurant te gebruiken toen iemand bij binnenkomst naar binnen schoot. Op een bewakingsvideo van die schietpartij is te zien hoe Anderson het restaurant binnengaat, maar deze is nooit aan de jury getoond.
• Medisch personeel werd niet opgeroepen om te getuigen over de voetblessure die Anderson opliep bij de schietpartij op Coney Island, die werd ondersteund door ziekenhuisgegevens.
• De politie theoretiseerde dat Anderson zichzelf had kunnen neerschieten terwijl hij op de vlucht was voor de overval, maar jaren later blijkt uit ziekenhuisgegevens dat zijn voet aan de zijkant was geschoten en niet aan de bovenkant, wat suggereert dat hij niet zichzelf had kunnen neerschieten, maar door iemand anders was neergeschoten.
• Beveiligingscamera’s in het restaurant hebben beelden vastgelegd van de schutter(s). Eén wordt later geïdentificeerd als de persoon die de schietpartij bekende waarvoor Anderson werd veroordeeld. Een metgezel van die biechtvader blijkt eveneens te hebben geschoten. Die schietpartij in een restaurant vormde de foundation van Anderson’s alibi.
• De schijn van “invloed” door de rechter, die tijdens het proces blijk gaf van vriendjespolitiek jegens de aanklager en mogelijk invloed had gehad op de jury. Tijdens de hoorzitting ter terechtzitting stelde dezelfde rechter de intelligentie van Anderson “agressief in twijfel”, nadat hij had vernomen dat hij een aanbod had afgewezen om schuldig te bekennen en een gevangenisstraf van drie jaar te krijgen. De rechtbank vroeg Anderson: “Ben je dom of zo?” en vroeg wat zijn opleidingsniveau was en welke middelbare college hij had bezocht. Anderson bleef bij zijn weigering om te pleiten, en de rechter zei tegen hem: “na vandaag zullen er geen pleidooien meer aanvaard worden.” Hoewel het rapport niet de naam van de rechter in kwestie vermeldt, blijkt uit de rechtbankverslagen dat het wijlen rechter James Callahan van de Wayne County Circuit Courtroom was, die op 13 januari 2024 op 82-jarige leeftijd stierf.

“Uiteindelijk was er niets dat ervoor zorgde dat het strafrechtsysteem van Wayne County de heer Anderson veroordeelde”, aldus het rapport. “…Integendeel, een grote verscheidenheid aan ‘bijdragende factoren’ kwam samen op een manier die alle deelnemende instanties er destijds toe bracht ten onrechte te concluderen dat de heer Anderson schuldig was aan een gewapende overval.”

Politiechef: ‘In 2025 zou dit niet zijn gebeurd’

Op een persconferentie van 17 November erkenden de politie en de aanklager dat er fouten waren gemaakt en beloofden ze het beter te zullen doen.

“Deze fouten gebeuren… en we moeten alles doen wat in onze macht ligt om ervoor te zorgen dat ze niet gebeuren”, zei Worthy, en benadrukte “dit proces heeft geen schuld gegeven of met de vinger gewezen.”

“Ik denk dat als er fouten worden gemaakt, het verstandig is om te bepalen hoe en waarom ze zijn gemaakt om ervoor te zorgen dat ze in de toekomst niet meer worden gemaakt”, zei Worthy.

Bettison erkende ook dat de politie fouten had gemaakt, vooral door het alibi van Anderson niet grondig te onderzoeken.

“Voor mij had hij eigenlijk het perfecte alibi, need op het second van de overval … was hij feitelijk het slachtoffer van een schietpartij”, zegt Bettison, die deel uitmaakte van het beoordelingsteam.

Hoewel Bettison de fouten toegaf, beweerde hij: “In 2025 zou dit niet zijn gebeurd.” De chef merkte op dat in 2010 bepaalde procedures nog niet bestonden. Destijds werden interviews met verdachten bijvoorbeeld niet op video opgenomen door de politie, die alleen schriftelijke verklaringen had afgelegd. Dit is niet meer het geval.

De beoordeling duurde 18 maanden en werd gecoördineerd door het Quattrone Heart for the Honest Administration of Justice van de Carey Legislation Faculty van de Universiteit van Pennsylvania. Het Openbaar Ministerie van Wayne County hoorde over de diepgaande verkenningen van het Quattrone Heart in onrechtmatige veroordelingen en ging op zoek naar een ideale zaak om van te leren.

Het Openbaar Ministerie zei dat de zaak van Anderson opviel omdat deze latest was – documenten en partijen zouden niet moeilijk op te sporen zijn – en gemakkelijk te verteren.

“Het belangrijkste probleem in deze zaak was identificatie”, zegt Valerie Newman, directeur van de Conviction Integrity Unit van het Wayne County Prosecutor’s Workplace, die tot nu toe de veroordelingen van 43 beklaagden heeft opgeheven.

Newman benadrukte dat “geen aanklager” en “geen politieagent” zich met dit soort werk bezighoudt om onschuldige mensen achter de tralies te zetten.

“We willen het beter doen”, zei Newman. “We willen niet dat iemand ooit een dag in de gevangenis zit, die geen misdaad heeft begaan.”

Anderson werd in 2010 veroordeeld voor een gewapende overval en zat ongeveer 8,5 jaar huge voordat een beëdigde bekentenis van een van de feitelijke daders van het misdrijf aanleiding gaf tot een vervolgonderzoek van de zaak door de Conviction Integrity Unit van de WCPO. Na een uitgebreid onderzoek ontdekte de CIU dat twee andere mannen de overvallen hadden gepleegd en besloot Anderson’s veroordeling ongedaan te maken. Hij werd op 30 april 2019 vrijgelaten.

Slordig politiewerk van DPD, aangehaald in rapport

Er zou een alomvattend onderzoek volgen, waarvan de resultaten op 17 November bekend zouden worden gemaakt. Hoewel het rapport zich specifiek richt op de zaak van Anderson, werpt het ook licht op wat door de politie van Detroit als problematische praktijken uit het verleden wordt beschreven. Het vermeldt bijvoorbeeld het volgende als factoren die bijdragen aan de onrechtmatige veroordeling:

• De focus van de gemeenschap en de politie op het succesvol afsluiten van niet-dodelijke schietzaken kan hebben bijgedragen aan de snelheid waarmee Anderson werd gearresteerd, aldus het rapport. “De praktijk van DPD om een ​​zaak voor statistische doeleinden als “gesloten” te markeren wanneer een officier een arrestatiebevel tekende, kan voor agenten een belemmering hebben gecreëerd om aanvullend onderzoek te doen naar de zaak nadat hij was voorgeleid.
• Meerdere mensen die voor het rapport werden geïnterviewd, merkten ook op dat “leden van de gemeenschap, waaronder DPD, zich in de periode 2010 zeer zorgen maakten over wapengeweld in Detroit en dat de nadruk werd gelegd op het verhogen van het aantal sluitingspercentages van gevallen van wapengeweld. Deze publieke aandacht voor het sluitingspercentage heeft mogelijk een rol gespeeld in de snelheid (48 uur) waarmee de zaak van dhr. Anderson van een ooggetuigenidentificatie naar een arrestatie ging, ondanks enkele van de hierboven genoemde zwakke punten.

“Er moet echter worden opgemerkt dat de deelnemers aan de zaak die ermee instemden geïnterviewd te worden, niet het gevoel hadden dat ze in deze zaak te snel te werk waren gegaan, gezien de informatie waarover ze destijds beschikten”, aldus het rapport, dat geen namen vermeldde van politieagenten of rechters die bij de zaak betrokken waren.

In het rapport werd opgemerkt dat de reviewers geen gevallen hebben geïdentificeerd waarin iemand die betrokken was bij de vervolging “handelde met kwade bedoelingen” of “opzettelijk wangedrag”. Het benadrukte: “De WCSERT heeft niet geprobeerd een individu of instantie te straffen of de schuld te geven, maar om van deze onterechte veroordeling te leren en veranderingen aan te brengen om dergelijke fouten opnieuw te voorkomen, waardoor het strafrechtsysteem eerlijk en rechtvaardig voor iedereen kan functioneren.” Het doel van de herziening, zoals vermeld in het rapport, is om “licht te werpen op systemische kwesties die kunnen leiden tot problematische arrestaties en veroordelingen, en te helpen bij het bevorderen van een cultuur van verantwoordelijkheid en transparantie in het strafrechtsysteem.”

Rapport doet 25 aanbevelingen – ‘Ik ben hoopvol’

De auteurs van het rapport bereikten ook consensus over 25 aanbevelingen die bedoeld zijn om de kans op onrechtmatige veroordelingen in de toekomst te verkleinen en een cultuur van voortdurend leren, transparantie en verantwoording te bevorderen. Deze aanbevelingen omvatten:

• Verbeter de evaluatie van identificaties van ooggetuigen
• Verbeter het onderzoeksbeheer en de documentatie. Volgens het onderzoek stonden de politierapporten in de zaak van Anderson vol met fouten, waaronder spelfouten en weggelaten informatie.
• Bevestig identificaties die niet betrouwbaar zijn
• Onderzoek potentieel alibi-bewijs
• Zorgen voor enough financiering in het gehele strafrechtsysteem
• Investeer in de opleiding van en het toezicht op advocaten
• Maak gebruik van vooronderzoeksprocedures om de beschikbaarheid van bewijsmateriaal en getuigen te garanderen

“Ik vind het leuk dat deze beoordeling in een schuldvrije omgeving wordt uitgevoerd, zodat we tot de kern van het probleem kunnen komen”, aldus Worthy. “Ik heb goede hoop dat de goedkeuring van deze aanbevelingen toekomstige onrechtmatige veroordelingen zal helpen voorkomen en het vertrouwen van het publiek in het strafrechtsysteem zal vergroten.”